انواع ورق پانچ

انواع ورق پانچ

عملیات مختلفی بر روی ورق‌ها انجام می‌شود تا بتوان از آن‌ها در پروژه‌های مختلف استفاده کرد. یکی از عملیات‌هایی که کاربرد ورق را بیشتر می‌کند پانچ ورق یا همان سوراخ کردن ورق است. در فرآیند پانچ ورق معمولا با استفاده از یک پرس پانچ به ابزاری به نام پانچ نیرو وارد می‌شود تا به داخل ورق وارد شود و با برش دادن ورق، در آن سوراخ ایجاد کند. ورق پانچ در طرح، ضخامت و سایزهای متفاوتی تولید می‌شود که در ادامه انواع ورق پانچ را بررسی خواهیم کرد. متداول‌ترین آن‌ها ورق مشبک آهنی با چشمه‌ها یا سوراخ‌هایی به شکل دایره‌ای است.

ورق پانچ

به ورق فلزی که بر روی آن حفره‌های متعدد به صورت منظم ایجاد می‌شود، ورق پانچ یا ورق مشبک می‌گویند. حفره‌های سطح ورق که به آن‌ها چشمه ورق می‌گویند می‌توانند در اندازه‌های کوچک یا بزرگ و در اشکال مختلفی مانند مربع، دایره، گشنیزی، لوزی و … ایجاد شوند. این خصوصیت، استفاده از ورق را در کاربردهای دکوراسیون و معماری مناسب می‌سازد. فرآیند پانچ ورق بر روی انواع ورق سیاه، روغنی، گالوانیزه، استیل و رنگی قابل اجراست و معمولا به صورت دستی یا کامپیوتری انجام می‌شود.

تاریخچه تولید ورق پانچ

اولین بار در سال ۱۸۴۷ و زمانی که سازندگان پلِ جاده‌ها به قطعات فلزی با سوراخ‌های راهبردی نیاز داشتند، از پانچ ورق استفاده شد. در آن زمان پانچ کردن با استفاده از ابزارهای دستی مانند میخ انجام می‌شد، اما این فرآیند به سرعت با دستگاه‌های پانچ و دستگاه‌های مجهز با تکنیک‌های برش مدرن مانند برش لیزری، برش اکسیژن و برش پلاسما جایگزین شد.

ویژگی‌های ورق پانچ

ایجاد سوراخ در ورق‌ها باعث سبک‌تر شدن ورق می‌شود و حتی با توجه به محل استفاده این ورق اجازه می‌دهد تا آب یا مایعات دیگر از آن به راحتی عبور کنند. دیگر ویژگی‌های ورق پانچ را به صورت زیر می‌توان بیان کرد:

• سوراخ‌های ایجاد شده باعث می‌شود سطح ورق کاملاً ضد لغزش باشد.
• می‌توان از آن برای تصفیه ( مانند فیلتر کردن محصولات غذایی و تمیز کردن تجهیزات مکانیکی) استفاده کرد.
• استحکام مناسبی در برابر ضربه و دمای بالا دارد.
• قابلیت کنترل ارتعاش و هدایت صوتی مناسبی دارد.
• برای عملیات جوشکاری، خمکاری، برش کاری و فرم دهی با استفاده از تجهیزات مناسب، قابلیت بالایی دارند.

ابعاد ورق پانچ

ابعاد ورق پانچ با توجه به جنس ورق و کارخانه تولید کننده متفاوت است، اما غالبا ورق‌های پانچ به صورت شیت و رول در ابعاد زیر تولید می‌شوند:

• ابعاد ورق پانچ به صورت شیت: معمولا در ابعاد  ۱۰۰۰*۲۰۰۰ میلی‌متر و ۱۲۵۰*۲۵۰۰ میلی‌متر و ضخامت ۰.۵ الی ۵ میلی‌متر تولید می‌شوند.
• ابعاد ورق پانچ به صورت رول: معمولا در عرض ۱۰۰۰ و ۱۲۵۰ میلی‌متر تولید می‌شوند.

همچنین با توجه به جنس ورق، ابعاد پرکاربرد ورق پانچ به صورت زیر می‌باشد:

• ورق پانچ سیاه: غالبا در ضخامت ۰.۲ الی ۲۰۰ میلی‌متر تولید می‌شوند.
• ورق پانچ روغنی: نسبت به ورق پانچ سیاه تنوع بسیار کمتری دارد و در ضخامت‌های ۰.۵ الی ۱.۵ میلی‌متر تولید می‌شوند.
• ورق پانچ گالوانیزه: معمولا در ضخامت‌های ۰.۲ الی ۸ میلی‌متر قابل تولید هستند.

انواع ورق پانچ

این محصولات را می‌توان با توجه به طرح چشمه‌ها و جنس ورق به صورت زیر دسته‌بندی کرد.

انواع ورق پانچ از نظر شکل چشمه‌ها

چشمه‌ها یا سوراخ‌های ایجاد شده بر روی ورق می‌توانند به صورت سطرهای مستقیم یا متقاطع ایجاد شوند، ولی معمولا محیط سوراخ‌ها دارای مرزهای مشخصی هستند که باعث افزایش استحکام ورق می‌شوند. نکته دیگر در زمینه چشمه‌های ورق پانچ، فاصله بین چشمه‌هاست که باید بیشتر از ضخامت ورق مورد استفاده در نظر گرفته شوند تا از استحکام لازم برخودار باشند. در ادامه انواع ورق پانچ از نظر شکل چشمه‌ها را بررسی می‌کنیم:

• ورق مشبک گرد: محبوب‌ترین و پرکاربردترین ورق پانچ، ورق مشبک دایره‌ای است و در قطر و اندازه‌های متنوع تولید می‌شود.
• ورق مشبک چند ضلعی: این نوع ورق مشبک، بیشترین سطح باز را در بین انواع ورق‌های مشبک دارد و معمولا برای جریان هوا استفاده می‌شود.
• ورق مشبک شکاف دار: این نوع ورق برای تهویه هوا و عبور مواد، بهتر از ورق سوراخ گرد عمل می‌کند.

دیگر ورق‌های مشبک شامل اشکال زیر یا ترکیبی از این اشکال هستند:

• ورق مشبک مربعی
• ورق مشبک لوبیایی
• ورق مشبک ستاره ای
• ورق مشبک گشنیزی
• ورق مشبک لوزی
• ورق مشبک مستطیلی
• ورق مشبک مثلثی
• ورق مشبک ذوذنقه ای
• ورق مشبک لانه زنبوری 

انواع ورق پانچ بر اساس جنس

همانطور که گفتیم فرآیند پانچ ورق بر روی انواع ورق با جنس‌های مختلف مانند ورق‌های سیاه، روغنی، گالوانیزه، استیل و رنگی قابل اجراست. در ادامه به معرفی انواع ورق پانچ از نظر جنس ورق می‌پردازیم:

ورق پانچ فولادی

 به طور کل ورق‌های فولادی یا ورق‌های سیاه از نورد گرم یا سرد تولید می‌شوند. ورق پانچ سیاه نیز در هر دو نوع سرد و گرم وجود دارد. محصول ورق پانچ نورد گرم مقاومت بالایی در برابر ضربه و دما دارد ولی ورق پانچ نورد سرد در برابر فرسایش و رطوبت مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. انواع ورق پانچ فولادی در ابعاد ۲۰۰۰*۱۰۰۰ و ۲۵۰۰*۱۲۵۰ در ضخامت‌های ۲ الی ۲۰۰ میلی‌متر قابل تولید هستند.

ورق پانچ آلومینیوم

 این ورق پانچ به دلیل مقاومت فلز آلومینیوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی و همچنین ظاهر زیبای این فلز، مصرف بالایی دارد و بیشتر در راه پله، نرده، مکان های تزئینی و … استفاده می شود.

ورق پانچ گالوانیزه

 تفاوت عمده ورق مشبک گالوانیزه نسبت به سایر ورق های فولادی، خاصیت ضدخوردگی آن به سبب روی اندود کردن سطح ورق است. ورق پانچ گالوانیزه که به آن ورق سفید نیز می‌گویند معمولا در ابعاد ۲۰۰۰*۱۰۰۰ و ۲۵۰۰*۱۲۵۰ و در ضخامت‌های ۰.۳ الی ۸ میلی‌متر قابل تولید هستند. این نوع ورق مشبک برای استفاده‌های روکار مانند نرده، پلکان، ساخت جاده، پل، خودرو سازی و … کاربرد دارد.

ورق پانچ استیل

 این نوع ورق پانچ وزن سبکی دارد و مانند ورق پانچ گالوانیزه در برابر خوردگی مقاوم است. همچنین به دلیل خاصیت ضدباکتریایی این ورق، غالبا در مراکز بهداشتی و درمانی، صنایع غذایی، ساخت دارو، کشتی سازی، نیروگاه‌ها و … کاربرد دارند. ضخامت ورق پانچ استیل در اندازه ۰.۵ الی ۶ میلی‌متر و قطر چشمه‌های آن از ۰.۵ الی ۲۵ میلی‌متر است.

ورق پانچ آجدار

 این نوع ورق مشبک به دلیل ناهمواری‌هایی که در سطح آن ایجاد می‌کنند، ورق آجدار نامیده می‌شود. برآمدگی‌ها و آج‌های این مدل ورق به دلیل ایجاد اصطکاک مانع از سرخوردن افراد و اشیاء می‌شود و به همین دلیل بیشتر در  پل عابر پیاده، راه‌ سازی، ساخت پله‌های فرار اضطراری، کف اتاق کامیون‌ها، دستگاه‌های صنعتی و ساخت ماشین‌آلات استفاده می‌شوند.

ورق پانچ روغنی

 این نوع ورق پانچ به دلیل خاصیت ورق روغنی که سطحی براق و صیقلی دارد بیشتر به منظور زیباسازی در صنایع مختلف مانند لوازم خانگی (یخچال، گاز، لباسشویی و …) استفاده می‌شود. محصول ورق پانچ گالوانیزه در ابعاد ۲۰۰۰*۱۰۰۰ و ۲۵۰۰*۱۲۵۰ و در ضخامت‌های ۰.۴ الی ۲ میلی‌متر عرضه می‌شود.

ورق پانچ رنگی

 ورق‌های رنگی از پایه ورق‌های گالوانیزه و با استفاده از فرآیند پوشش دهی رنگ الکترواستاتیک در رنگ‌های گوناکون تولید می‌شوند. استفاده از پوشش رنگ بر روی ورق‌ها علاوه بر زیباسازی، باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی و محافظت فلز در برابر عوامل مخرب نیز می‌گردد. از این ورق مشبک به دلیل ظاهر زیبا و تنوع رنگی که دارد معمولا در نمای ساختمان و مواردی که امکان زنگ زدگی ورق وجود داشته باشد استفاده می‌شود.

ورق پانچ آلیاژی

 به طور کل فلز آلیاژی فلزی است که از ترکیب عناصر مختلف به منظور تغییر در خواص فیزیکی و شیمیایی آن فلز تولید می‌شود. در فولاد نیز ترکیبات اصلی شامل آهن و کربن می‌باشد و در صورتی که علاوه بر این دو عنصر از عناصر دیگری در ساخت فولاد استفاده شود به آن فولاد آلیاژی می‌گویند. ورق پانچ آلیاژی که از فولاد آلیاژی ساخته می‌شود بیشتر در صنایع بالادستی مانند پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و همچنین صنایع نفت، گاز و پتروشیمی استفاده می‌گردد.

مزایای ورق پانچ

انواع ورق پانچ با توجه به نحوه تولید، مشخصه‌های مکانیکی و شکل ظاهری چشمه‌ها ویژگی‌های متعددی از جمله خاصیت شکل پذیری بالا، جوش پذیری و برش دهی را مناسب دارند. از دیگر ویژگی‌های ورق پانچ می‌توان به تولید در ابعاد و اندازه متنوع، قابلیت نصب در زمان کوتاه و صرفه جویی در مصرف انرژی اشاره کرد.

کاربرد ورق پانچ

ورق پانچ به دلیل شکل ظاهری و ویژگی‌های کاربردی خود در صنایع و مکان‌های بسیاری استفاده می‌شود. رایج‌ترین کاربردهای این نوع ورق را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

• ساخت صندلی، نرده و پلکان
• ساخت انواع پارتیشن، سقف کاذب، سایبان و پوشش‌های بالایی آسانسور
• طراحی ساختمان، و موارد تزئینی مانند نور پردازی، نمای ساختمان، درب ورودی اماکن، متعادل کردن نور و سایه، افزایش جریان هوا در ساختمان
• فراهم کردن حریم خصوصی با محدود کردن دید
• تولید انواع نیمکت پارک، سطل زباله و دیواره‌های مربوط به ایستگاه اتوبوس
• برنامه‌های کاربردی صدا، از جمله کنترل صدا در خارج و کاهش اکو در داخل خانه
• تولید انواع تجهیزات صنایع غذایی، مانند ماشین‌های خشک‌کننده‌ حبوبات، سبزیجات و ماشین ‌آلات مربوط به دانه‌بندی
• ساخت انواع ماشین ‌آلات و اتومبیل‌ های صنعتی و نیمه‌ صنعتی
• ساخت انواع سانتریفیوژ، فیلتر و خالص‌کننده‌های گاز
• تهویه خودرو
• تصفیه صنعتی

دستگاه پانچ ورق

پانچ کردن ورق به هر دو روش دستی و ماشینی انجام می‌شود، اما به دلیل ضریب خطای بالا و کیفیت پایین پانچ دستی، استفاده از این روش کاربرد چندانی ندارد. امروزه دستگاه‌های پانچ ورق به دلیل کم شدن خطاهای ناشی از برش، تغییر شکل و خرابی کمتر محبوبیت بیشتری دارند. دستگاه‌های پانچ ورق با استفاده از روش‌های چرخشی، تخت، سمبه ماتریس، واترجت و … با سرعت و دقت بالا فرآیند پانچ ورق را انجام می‌دهند. از جمله دستگاه‌هایی که برای این منظور استفاده می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرس پاچ
• لیزر
• دستگاه CNC
• دستگاه هیدرولیکی
• دستگاه گیوتین ضربه‌ای

ماشین‌های پانچ می‌توانند در امتداد تخته یا در امتداد محورهای طولی و عرضی حرکت کنند.

نکات انتخاب و خرید ورق پانچ

قبل خرید ورق پانچ یا ورق مشبک ابتدا باید پارامترهایی که منجر به انتخاب کاربردی می‌شود شناسایی و بررسی کنید.  این پارامترها شامل موارد زیر می‌شوند:

ابعاد ورق

 منظور ابعادی است که از کل ورق فلزی و برای تهیه ورق مشبک برش داده می‌شود. انتخاب ابعاد مناسب برای تهیه ورق پانچ به دلیل تاثیر مستقیم بر وزن نهایی ورق و همچنین میزان و سرعت تصفیه هوا و مایعاتی که از ورق عبور می‌کنند، اهمیت دارد.

اندازه سوراخ یا چشمه ورق

 اندازه سوراخ ورق، تعیین کننده اندازه ذرات جامدی است که توانایی عبور از ورق مشبک را دارند. همچنین برای کاربردهایی که نیاز به مشاهده فضای پشت ورق داریم، ابعاد و اندازه چشمه‌ها تعیین کننده میزان توانایی مشاهده خواهند بود.

هندسه یا شکل چشمه

با توجه به کاربرد مورد انتظار باید از چشمه با شکل مناسب استفاده کرد. به طور مثال ورق مشبک با چشمه‌های دایره‌ای پرکاربردترین ورق مشبک به دلایلی چون ظاهر زیبا و هزینه پایین تولید این نوع ورق هستند. چشمه‌های مربعی نیز برای کاربردهایی که مقادیر زیادی جریان هوا یا زهکشی مایع مورد نیاز است مفید می‌باشند، اما ساخت سوراخ‌های مربعی به دلیل داشتن لبه‌های تیز نسبت به سوراخ‌های گرد دشوارتر است. این امر منجر به صرف هزینه بالاتر برای تولید ورق پانچ مربعی می‌شود.

قیمت ورق پانچ

عوامل موثر بر قیمت ورق پانچ شامل جنس ورق، ابعاد و ضخامت ورق، نوع و اندازه چشمه‌ها، دستگاه استفاده شده برای پانچ ورق، شرکت تولید کننده و در نهایت نواسانات بازار می‌باشد. همچنین در محاسبه قیمت ورق پانچ علاوه بر پارامترهای عنوان شده باید اجرت پانچ شدن ورق نیز لحاظ گردد. به همین دلیل شرکتی که خدمات پانچ ورق را انجام می‌دهد بر قیمت نهایی ورق تاثیر بسزایی خواهد داشت.

کارخانه‌های تولید کننده ورق پانچ

علاوه بر واردات ورق پانچ از کشورهایی مانند روسیه و قزاقستان، انواع ورق مشبک در داخل کشور نیز تولید می‌شود. ورق‌های تولید شده در داخل کشور علاوه بر کیفیت بالا، از نظر هزینه نیز مقرون به صرفه‌تر از ورق‌های وارداتی هستند. 

سخن آخر

ورق پانچ، نوع خاصی از ورق‌های فلزی است که بر روی آن سوراخ‌های منظمی ایجاد شده است. ورق پانچ در مقایسه با ورق معمولی مزایای بسیاری دارد. با سوراخ کردن ورق در الگوهای مختلف، ورق سبک‌تر شده، ظاهر جذاب تری پیدا می کند و اجازه می‌دهد آب یا مایعات به جای جمع شدن، از ورق عبور کنند. هنگام انتخاب ورق پانچ، جنس ورق، ضخامت و الگوی سوراخ شدن باید در نظر گرفته شود.

گروه صنعتی فولاد کاران

گروه صنعتی فولاد کاران از سال ۱۳۷۰فعالیت خود را در زمینه‌ی تولید و تامین مقاطع مختلف فولادی و آهن, از قبیل میلگردهای فولادی و آلیاژی , میلگردهای ساختمانی, انواع مقاطع ترانسمیسیون , ورق‌های آلیاژی , ورق‌های روغنی و سیاه و گالوانیزه‌ی هفت الماس ,آغاز نموده است . تلاش مجموعه فولادکاران در این مدت در جهت رضایتمندی و تامین دقیق سفارشات معطوف بوده است.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
اینستاگرام : https://instagram.com/foladkaran.tehran?igshid=MWZjMTM2ODFkZg==
فیسبوک: https://www.facebook.com/jamal.fazli.948
لینکدین: https://www.linkedin.com/in/jamal-fazli-65890a1b6
پینترست: https://nl.pinterest.com/fuladk
آپارات: https://www.aparat.com/FuladKaran