استیل ضد زنگ، درواقع یک اصطلاح عمومی است. که به انواع مختلف استیل اشاره دارد. همانند انواع دیگر استیل، استیل ضد زنگ عمدتاً از آهن و کربن در فرایند دومرحله‌ای تولید می گردد. اما آنچه استیل ضد زنگ را از سایرین متمایز می‌کند، افزودن کروم (Cr) و سایر عناصر آلیاژی مانند نیکل (Ni) برای ایجاد یک محصول مقاوم در برابر خوردگی است. فلز پایه برای ساخت استیل ضد زنگ، آهن است.
هنگامی‌که سنگ‌آهن به‌صورت مصنوعی و به شکل خالص برای ساخت استیل دست‌کاری میشود ، ناپایدار میگردد و به‌راحتی با اکسیژن مجدداً ترکیب میشود. هنگامی‌که کروم به استیل اضافه میشود، اکسید کروم تشکیل میشود که به‌عنوان یک سطح محافظ برای جلوگیری ایجاد زنگ‌زدگی ناشی از رطوبت و هوا که برای استیل معمولی اتفاق می‌افتد، عمل می‌کند. کروم در مقادیری از ۱۰.۵ تا ۳۰ درصد بسته به کاربرد یا محیطی که استیل در آن مورداستفاده قرار دارد ، اضافه میگردد.
نام های این محصول
فولاد ضد زنگ = استیل ضد زنگ = ستنلس استیل = STAINLESS STEEL
به آلیاژهایی که پایه آن ها از آهن تشکیل شده و کمتر از %۲ کربن دارند ، استیل یا فولاد می گویند.
دسته بندی فولادها
فولادها به دو دسته تقسیم می شوند، دسته اول فولاد ساده کربنی نام دارد که عنصر اصلی و تاثیر گذار آن کربن است. دسته دوم فولاد آلیاژی است که با اضافه نمودن برخی از عناصر مانند کروم به آهن تشکیل می شود ، که به آن استیل ضد زنگ یا استنلس استیل می گویند ، که در برابر انواع خوردگی های مختلف مقاومت بالایی دارند که هم اکنون در بازار ایران در زمینه اجرای نرده استیل از این نوع استیل استفاده می شود.
چرا استنلس استیل ضد زنگ است ؟
هنگامی استیل ضد زنگ می شود که در میان عناصرش حداقل ۱۰.۵% کروم داشته باشد . این مقدار کروم پس از ترکیب شدن با اکسیژن هوا برروی استنلس استیل لایه ای را به نام اکسید کروم تشکیل می دهد که این لایه دیده نمی شود. ولی باعث می شود ارتباط بین استیل و هوا از بین رفته و استیل سالم بماند هر چه قدر مقدار کروم همراه عناصر دیگری همچون نیکل و مولیبدن بیشتر باشد این لایه تقویت میشود و خاصیت ضد زنگ بودن استیل را افزایش می دهد.
استیل ۳۰۴
این محصول حاوی ۱۸% کروم و۸% نیکل را استیل ۳۰۴ می نامند که یکی از پر طرفدارترین و محبوبترین نوع استیل در بازار ایران می باشد.
استیل ۳۱۶
این محصول حاوی ۱۶% کروم و۱۰% نیکل و ۲% مولیبدن می باشد ، مولیبدن موجود در این استیل باعث مقاومت در برابر خوردگی ناشی از کلراید (مانند آب دریا)می شود.
بگیر و نگیر بودن استیل
در مواقعی که استیل جذب آهن ربا بشود اصطلاحا به آن استیل بگیر گفته می شود که استیل های سری ۴۰۰ که نیکل نداشته و فقط کروم دارند از این دسته اند. ولی استیل های سری ۳۰۰ که دارای نیکل هستند جذب آهن ربا نمی شود وبه آنها اصطلاحا استیل نگیر گفته می شود.
پنج نوع عمده استیل ضد زنگ
استیل آستنیتی Austenitic
نوعی از استیل ضد زنگ است که به‌طور گسترده‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع استیل در برابر خوردگی و حرارت دارای مقاومت عالی است و علاوه بر این در طیف گسترده‌ای از درجه دما دارای خواص مکانیکی خوبی است. استیل آستنیتیک در لوازم‌خانگی، لوله‌کشی صنعتی و کشتی، ساخت‌وساز و نمادهای معماری مورداستفاده قرار می‌گیرد.
استیل ضد زنگ فریتی (Ferritic stainless steel)
Ferrite دارای خواص مشابهی با استیل نرم (شایع‌ترین نوع استیل) است، اما مقاومت آن در برابر خوردگی و گرما بهتر است. استیل فریتی معمولاً در ماشین‌های لباسشویی، دیگ‌های بخار و معماری داخلی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
استیل ضد زنگ مارتنزیتی (Martensitic stainless steel)
این نوع استیل بسیار سخت و قوی است، هرچند که مانند استیل آستنیتی یا فریتی در برابر خوردگی مقاوم نیست. استیل ضد زنگ مارتنزیتی حاوی حدود ۱۳٪ کروم است و برای ساخت چاقو و تیغه توربین استفاده میشود.
استیل ضد زنگ دوپلکس (Duplex stainless steel)
ترکیبی از استیل‌های آستنیتی و فریتی است و استفاده از هر دوی این استیل‌ها در ساخت آن موجب قوی و انعطاف‌پذیر بودن آن شده‌اند. استیل دوپلکس در ورق کاغذ، خمیرکاغذ، صنایع کشتی‌سازی و پتروشیمی استفاده میشود. نمونه‌های جدید این نوع استیل برای طیف گسترده‌ای از زمینه‌ها توسعه می‌یابند.
استیل مارتنسیتیک یا نیمه آستنیتی (Martensitic or semi-austenitic steels)
این نوع استیل همچنین می‌تواند ازنظر سختی در گروه استنلس استیل‌ها طبقه‌بندی شود. این استیل‌ها با اضافه کردن عناصری مانند آلومینیوم، مس و نیوبیم بسیار قوی می‌شوند.
مزایایی استیل ضد زنگ
مقاومت در برابر خوردگی مزیت اصلی استیل ضد زنگ است، اما قطعاً این تنها ویژگی آنها نیست. استیل ضد زنگ همچنین:
- در برابر دمای بالا و پایین مقاوم است.
- به‌راحتی ساخته میشود.
- قوی و بادوام است.
- نگهداری و نظافت آن آسان است.
- عمر زیاد همراه با هزینه پایین در چرخه زندگی دارد.
- جذاب و زیبا است.
- سازگار با محیط‌زیست بوده و قابل بازیافت است.
علاوه بر کروم، استیل ضد زنگ با آلیاژهای سیلیکون، نیکل، کربن، نیتروژن و منگنز نیز ساخته میشود.
به‌عنوان‌مثال، نیتروژن، خواص کششی مانند انعطاف‌پذیری را بهبود می‌بخشد. نیکل به استیل آستنیتی اضافه‌شده است تا انعطاف‌پذیری آن را بهبود بخشد.
این آلیاژها در مقادیر و ترکیبات مختلف به‌منظور تکمیل برنامه‌های کاربردی خاص استفاده می‌شوند و به همین دلیل برای تولیدکنندگان استیل ضد زنگ بسیار مهم است تا بررسی شود که درصد صحیح هر آلیاژ مورداستفاده قرار می‌گیرد.دو تکنولوژی درزمینه تولید این نوع استیل وجود دارد که امکان تجزیه‌وتحلیل عناصر موردنیاز برای تولید استیل ضد زنگ باکیفیت بالا را ارائه می‌دهند؛ این دو فناوری عبارت‌اند از : فلورسانس اشعه ایکس (XRF) و طیف‌سنجی انتشار نوری (OES). XRF دستی، یک فناوری بسیار ارزشمند در بازار فلزات اوراقی محسوب میشود. استیل ضد زنگ 100درصد قابل بازیافت است و بنابراین مقدار زیادی از این نوع استیل باید در انبار قراضه‌ها ارزیابی شود.
آنالیزورهای دستی XRF
این آنالیزورها، مقدار بسیار ارزشمند خود را به‌منظور بازیافت فلزات قراضه به ارمغان می‌آورند؛ زیرا این روش یک روش تست دقیق و غیر مخرب است که بدون نیاز به آماده‌سازی نمونه می‌تواند یک نمونه فلزی را در عرض چند ثانیه تجزیه‌وتحلیل کند. به عبارت بهتر، با استفاده از XRF، قطعه ضد زنگ استیل به‌سرعت تجزیه‌وتحلیل می شود. و بر اساس درجه و نوع مرتب‌سازی شود.
فناوری تجزیه‌وتحلیل OES
OES یک فناوری قوی، قابل‌اعتماد است که به‌طور گسترده‌ای برای تجزیه‌وتحلیل فلزات و آلیاژهای آزمایشگاهی مورداستفاده قرار می‌گیرد.در مقایسه با آنالیزورهای احتراق سنتی، OES تجزیه‌وتحلیل سریع‌تر عناصر را با دقت بالا در آهن و استیل، آلومینیوم، مس، منیزیم، فلزات گران‌بها و دیگر فلزات یا آلیاژهای ویژه انجام می‌دهد. در واقع، OES توانایی خود را به‌منظور ارائه کنترل کارآمدتر فولاد با ارائه تحلیل دقیق نمونه در طی فرایند تولید نشان داده است.
روش تشخیص استیل از لحاظ آلیاژ
در بازار استیل ایران تشخیص دادن تفاوت آلیاژ های استیل با چشم کاری سخت وحتی غیر ممکن می باشد. معمولا با استفاده از قطره هایی به نام قطره آنالیز این کار صورت می گیرد.
رایج ترین و پرمصرف ترین نوع استیل در بازار
پرمصرف ترین نوع استیل ، استیل با آلیاژ ۳۰۴ و۲۰۱ است که با ممنوعیت واردات استیل ۲۰۱ ، استیل ۳۰۴ از محبوبیت بیشتری برخوردار شده است که در زمینه های نرده استیل، حفاظ استیل ، ساخت کابین های آسانسور ، ساخت سازه های استیل ، انواع یراق نرده استیل و … کاربرد فراوانی دارد . پس از استیل ۳۰۴، استیل ۳۱۶ رایج ترین نوع استیل می باشد که در صنایع غذایی و جراحی ودریایی و… کاربرد دارد.
بیشترین کابرد استیل
بیشترین کاربرد استیل در زمینه نرده استیل ، حفاظ استیل ، پله استیل،درب استیل، سازه های استیل، یراق های استیل، یراق نرده استیل، یراق شیشه و یراق اسپایدر ، میز وصندلی و مبلمان استیل ، تخت بیمارستانی استیل ، صنایع و تجهیزات آشپز خانه ، تجهیزات بیمارستانی و… می باشد .
گروه صنعتی فولاد کاران از سال ۱۳۷۰فعالیت خود را در زمینه‌ی تولید و تامین مقاطع مختلف فولادی و آهن, از قبیل میلگردهای فولادی و آلیاژی , میلگردهای ساختمانی, انواع مقاطع ترانسمیسیون , ورق‌های آلیاژی , ورق‌های روغنی و سیاه و گالوانیزه‌ی هفت الماس ,آغاز نموده است . تلاش مجموعه فولادکاران در این مدت در جهت رضایتمندی و تامین دقیق سفارشات معطوف بوده است.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
اینستاگرام : https://www.instagram.com/folad_karan_tehran
فیسبوک: https://www.facebook.com/jamal.fazli.948
لینکدین: https://www.linkedin.com/in/jamal-fazli-65890a1b6
پینترست: https://nl.pinterest.com/fuladk
