تابگیری ورق ؛ درصنعت گاه دراثر موارد ناخواسته قطعات صنعتی از حالت اولیه خود خارج می گردد. دچار تغییر فرم می شوند. به منظور باز گرداندی قطعات به حالت اولیه خود از فرآیند تابگیری و صافکاری استفاده میشود. صافکاری در صنعت می تواند بر روی: ۱-ورق های فلزی ۲-شمش ها وپروفیل ها ۳-لوله ها انجام شود .
اصول صافکاری و تابگیری ورق
اصول صافکاری و تابگیری ورق ؛ به طور کلی وقتی تغییر در ورق ایجاد میشود ساختمان مرتب ومنظم درونی آن به هم می خورد. در نواحی مختلف آن تغییرات سطحی (برجستگی، فرورفتگی ،پیچیدگی) به وجود می آید. برای رفع معایب نیاز به رعایت اصولی است. این اصول عبارتنداز : رفع بی نظمی ها وناهماهنگی های روی سطوح با انجام توزیع کاملا یکنواخت وهماهنگ مولکولی به کمکروش های ویژه .
برای رفع قسمت های مورد نظر ورق های فلزی از روش های زیر استفاده می گردد :
- تقلیل سطح گسترش یافته ورق به وسیله غلتک زدنی ، جمع کردن.
- کشیدن وطویل نمودن قسمت کوتاه ورق به دو روش قابل اجرا میباشد.
- به وسیله عمل چکش کاری (صافکاری دستی)
- در اثر نیروی فشار متناسب با تغییر فرم (صافکاری با ماشین های نورد)
- قــرار گیری ورق تحت تأثیر نیروی کشــش وایجاد نمودن یک انبســاط دائم در قسمت کوتاه ورق (صافکاری با ماشین کشش)
صافکاری و تابگیری ورق به وسیله ابزار دستی
از این روش صافکاری در مواقعی که کار محدود باشــد استفاده می گردد . برای ورق ها بــا طول زیاد کاربرد نــدارد. بیش تر برای تعمیرات به خصوص بــرای صافکاری بدنه اتومبیل به کار می رفت. برای صافکاری با دســت علاوه بر ابزارهای خاص تجربه ومهارت فرد صافکار نیز شرط لازم واساسی می باشد .
در این روش صافکاری ابزارهای مختلفی به کارگرفته می شوند. که عمده ترین آن ها شامل صفحه صافی،سندان های مختلف صافکاری، چکش صافکاری، چکش چوبی ،قالب تنه ومشتی می باشد . برای انجام عمل صافکاری با دست لازم است ابتدا محل یا محل های تغییر فرم را مشخص نمود. سپس با وسایل مورد نیاز اقدام به عمل صافکاری نمود .
اصول صافکاری و تابگیری ورق به صورت دستی
صافکاری ورق کوژدار ، بافرض این که قســمت تغییر فرم به صــورت یک برآمدگی دروســط ورق قرار دارد. اینکــه ورق موردنظربه صورت دایره باشد. برای رفع این قسمت چکش کاری را از حد فاصل قسمت بر آمده ناحیه صاف ورق شروع می نماییم . سپس به لبه های ورق ختم نماییم .
ضربات چکش خیلی نزدیک به هم و روی شعاع های فرضی بر روی کار وارد می شود. ضربات از سنگین شروع وبه سمت لبه کار به مرور سبک تر می شود. پس از پایان مرحله اول برآمدگی کمی کوچک تر میشــود. حال می بایست مرحله دوم را ماننــد مرحله اول شــروع نمود. برای این منظورضربات چکــش را مانند مرحله اول به صورت شــعاع های جدید وبین شعاع های مرحله اول انجام می دهیم. پس از پایان مرحله دوم بر آمدگی کوچکتر می گردد. می بایست مرحله سوم ومراحل بعدی رانیز به همین شکل انجام می دهیم
صافکاری ورق تابیده
برای صافکاری ورقهای تابیده عمل چکش کاری از لبه های ورق شروع وبه سمت وسط ورق ختم میشود. برای جلوگیری از ازدیاد طول بیش از حد در وسط ورق ضربات چکش رادر لبه های ورق سنگین و با پیش روی به سمت وسط ورق از شدت ضربات می کاهیم. در ادامه ضربات سبکتری وارد می نماییم. در این روش صافکاری نیزمانند روش قبلی ضربات به صورت شعاعی وارد می گردد. نهایتا در مراحل مختلف انجام میشود.
صافکاری‌ورق‌های‌که‌بر‌آمدگی‌در‌گوشه آنها‌ست
بــرای رفع این بر آمدگی ها عملیات چکــش کاری را از اطراف ناحیه تغییر فرم شروع وبه لبه ورق ختم میی نماییم.
صافکاری‌ورق‌های‌که‌دچار‌تغییر‌فرم‌های‌گوناگون‌گردیده‌اند
در صنعت به ندرت پیش می آید که تغییر فرم پیش آمده به صـورت ســاده با شــد. وگـاهی پیش می آید که قســمتی از ورق دچار فرو رفـتـگی گردیده و قسمت دیـگر موجب پیچیدگی شــود. برای صافکاری این ورق ها می بایست مانند حالت های ذکر شده قبلی اقدام نمود. وقسمت های که لازم است ضربات از داخل به خارج ویا بلعکس ازخارج به داخل نیاز باشد به صورت تفکیکی انجام می شود.
روش‌صافکاری‌با‌استفاده‌از‌گرما
در این روش صافکاری محل مورد نظر را که باد کرده اســت را مشــخص می کنند. نقطه وســط محل باد کرده را با استفاده از مشــعل جوش کاری اکسی گاز گرم نموده وبا استفاده از ابزارهای دستی مانند چکش ویا قالب تنه به آن ضربه می زنند. این عمل را در چند نقطه از محل بادکرده ورق ادامه می دهند تاســطح قطعه کاملا صاف شــود.
بایــد دقت شــود که محل های مورد نظــر بیش از حد لازم گرما داده نشــود . زیرا این امر موجب آســیب رسانی به نقاط دیگر میشــود وممکن است بـاعث فرورفتگی های نقاط دیگر شــود. برای جلوگیری از این مســئله لازم است گرما را کنترل نمـود. وبرای جلوگیری از انتقال حرارت به نقاط دیـگر اســتفاده از پارچه های خیس وقرارگیری آن در مجــاورت محل های گرما دیده از این مســئله جلوگیری کند
صافکاری و تابگیری ورق با ابزار‌ماشینی
یکی از ماشین های ساده صافکاری چکش های پنـوماتیـکی است. که نیروی محرکه آن ها هوای فشرده است. از این ماشین ها معمولاً بیشتر برای صافکاری سطوح ورقهـای فلزی در کارگاه های صنایع فلزی وکارخانه های اتاق سازی اتومبیل استفاده می شود. برای صافکاری قطعات ســاخته شــده یا بــرطرف کردن تغییر شــکل های فیزیکیورق های فلزی از این ماشــین استفاده میشــود.
به این ترتیب که با قرارگیری قطعه بین ســندان وچکش ماشین و وارد شدن ضربه های پی درپی وجابه جایی یکنواخت ومدام تغییر شــکلهای موجود روی ســطوح (ناصافی، ناهمواری های لبــه ورق، فرورفتگی ،برآمدگی وغیره ) بر طرف میشــود . برای این که هنگام صافکاری سطح قطعات کاملا صــاف باقی بماند بایــد به چند نکته توجه کرد. در هنگام آغــاز وپایان صافکاری بایدسعی کنیم که ضربات چکش روی لبه کار وارد نشود. باید بدون متوقف ساختن چکش ورق را به طور سریع زیر ماشین برد یا از زیر آن خارج کرد.
ســطوح تماس سِندان وچکش ماشین باید همیشه وبویژه هنگام صافکاری ورق های غیر آهنی کاملا صیقلی وپرداخت شــده باشــد . و در مواردی ماننــد صافکاری ورقهای آلومینیومی سندان را چرب می کنند
پتک‌های‌بادی
این پتک هابا هوای فشرده کارمی کند. توسط یک موتور الکتریکی به حرکت در می آید. چرخ لنگ ۴ حامل میله اتصال۳در ارتباط با پیســتون ۲ می باشد(پیســتون وسر چکش) ضربه زن ۶ در درون ســیلندر ۷ جابه جا میشود به محض بالا رفتن ضربه زن ودر نتیجه مکیده شــدن هوا از طریق ســوپاپ(دریچه) به داخل سیلندر میشود. وبه محض این که پیستون ۲ شروع به پایین رفتن می کند هوای داخل سیلندر به (ضربه زن ۶ ) به طرف پایین فشار می آورد .
وضربه زن به نوبه خود به هوای زیر خود فشار می آورد. وآن را از طریق ســوپاپ (دریچه۸) خارج می کند. چنانچه این دریچه بســته باشد هوای زیر ضربه زن ۶ فشرده وضربه زن را درون سیلندر در ارتفاع معینی نگه می دارد. از این وســیله برای تنظیم نیرو وشدت ضربه ها به هنگام صافکاری اســتفاده می شود. سطح و رویه های در تماس با کار وسندان بالایی ۹ وسندان زیری۱۰ که بر روی جایگاه ۱۱ اســتوار ومحکم شــده باید همواره تمیز وپرداخت شــده باشد .
برای جلوگیری از ضایع شــدن ورق فلز چکش ضربه زن و ســندان کاملاً هم مرکز باشندبا چرخاندن اهرم تنظیم به طرف پایین ضربات چکش محکم تر وبا گردانیدن آن به طرف بالا ضربات با شدت کم تری به سطح ورق وارد میشود.
در هنــگام عمل صــافی صفحات فلزی را بر روی ســندان زیری در وضعیت افقی قرار می دهیم. با هر دو دست به شکلی آن را گرفته و جابه جا می کنیــم. که نقاط ناهموار آن در معرض ضربات چکش قرار گیرند. تا صاف وهموار گردنند.شــدت ضربات در نقاط ضخیم تر ورق بیشــتر ودر نقاط نازک تر ویا اطراف محل برآمدگی یا فرورفتگی باید نرم تر تنظیم گردد.
صافکاری به وسیله ماشین های نورد
ماشین هایی که برای صافکاری ورق های فلزی مورد استفاده قرار می گیرد به ماشین با نوردهای سخت وماشین با نوردهای انعطاف پذیر تقسیم می شوند.
ماشین با نوردهای سخت
این ماشین ها دارای دو ردیف غلتک از فولاد سخت به قطرهای مختلف از۷۵ تا۱۸۰ میلی متر برای ورق های فلزی به ضخامت های ۲ تا ۲۱ میلی متر ساخته شده اند. که به طوریک در میان روی هم قرار می گیرند. در بعضی از این ماشــین ها نگهدارنده هایی از فولاد سخت روی نورد ها مستقر گردیده کــه وظیفه آن هاحمایت نوردهای پایینی وبالایی در برابر خمیدگی ها اســت. که بر اثر مقاومت ورق ها ایجاد می شود. در دو طرف ماشین دو میز فلزی برای قرار گیری ورق قبل وبعد از عمل صافکاری وجود دارد.
ابتــدا ورق از بین غلتک ها عبور داده می شــوند. وبا ایجاد مــوج های یکنواخت به نســبت قابل توجه ای از نامنظمی های آن ها کاســته میشــود.برای این که قسمت های کوتاه و طویل ورق به طور یکنواخت در معرض نیروی وارده غلتک ها واقع شود و عمل مزبور آســان تر صورت پذیرد در نواحی کوتاه ورق نوارهای از ورق به ضخامت ۸/۰ تا ۲میل وبه طول وعرض متناســب با قسمت های روی کوتاه ورق قرار می دهند تا فشار نوردها مؤثر واقع شود وازدیاد سطح در محل لازم ایجاد شود . در این روش صافکاری لازم اســت پس از عبور ورق از زیر غلتک آنها را پشــت و رو کرده و سپس عبور داد.
ماشین‌با‌نوردهای‌انعطاف‌پذیر
تعداد نوردهای این ماشین زیاد است (۲۳عدد)وجنس آن ها از فولاد با حد ارتجاعی بالا است. بر روی نوردهای بالایی وپایینی نیز تعدادی غلتک های کوچک قرار دارند. که وظیفه آن ها حمایت و پشتیبانی از نوردهای اصلی است و به غلتک های حمایت کننده موسوم می باشند . در ردیف بالایی حمایت کننده هایـی نیز وجود دارند. که روی قید های عرضی ماشین نصب شده اند وثابت هستنند. وهنگام صافکاری نوردهای بالایی را حمایت می کنند.حمایت کننده های پایینی می توانند هر یک به طورجداگانه ومستقل عمل کنند ودر هر قســمت از طول نوردها بالا وپایین روند وفشــار لازم را اعمال کنند.مجموعه نوردهای ردیف بالایی می تواند برای موجدار کردن ورق بالا وپایین رود ودر بعضی از ماشین ها این مجموعه ممکن است به سمت راست یا چپ متمایل گردد.
صافکاری و تابگیری ورق به وسیله ماشینهای کششی
یکی دیگر از فرآیندهای صافکاری ورق های فلزی کشش ورق به وسیله ماشین های کششی است. از این ماشین ها غالباً درکارخانه های فولادسازی به منظور صاف ومسطح کردن ورق های فلزی اســتفاده می کنند . صافکاری با این شیوه یکی از بهترین روش ها است ولی به دلیل آن که به نیروی زیادی نیاز دارد بایستی از دستگاه های خیلی بزرگ وقوی استفاده شود.
صافکاری با این روش در دو مرحله انجام میشود:
- مرحله اول: کشیدن ورق با سرعت زیادونیروی کم به منظوررفع تغییر شکل موقت یا ارتجاعی آن(قرار گرفتن ورق به وضع افقی ومسطح.)
- مرحله دوم: کشــیدن با نیروی زیاد وســرعت کم برای بزرگ یا طویل گردیدن نواحی کوتاه ورق به طور پیوسته.
گروه صنعتی فولاد کاران از سال ۱۳۷۰فعالیت خود را در زمینه‌ی تولید و تامین مقاطع مختلف فولادی و آهن, از قبیل میلگردهای فولادی و آلیاژی , میلگردهای ساختمانی, انواع مقاطع ترانسمیسیون , ورقهای آلیاژی , ورقهای روغنی و سیاه و گالوانیزه‌ی هفت الماس ,آغاز نموده است . تلاش مجموعه فولادکاران در این مدت در جهت رضایتمندی و تامین دقیق سفارشات معطوف بوده است.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
اینستاگرام : https://www.instagram.com/folad_karan_tehran
فیسبوک: https://www.facebook.com/jamal.fazli.948
لینکدین: https://www.linkedin.com/in/jamal-fazli-65890a1b6
پینترست: https://nl.pinterest.com/fuladk
آپارات: https://www.aparat.com/FuladKaran
