اصطلاحات رایج فولادی

اصطلاحات رایج فولادی

در بازار آهن و زمانی که در محیطی تخصصی، با فولاد و آهن‌آلات سروکار دارید، حتما کلمات و عباراتی را خواهید شنید که در این حوزه باید شناخته شوند. به عنوان مثال در هنگام خرید ورق فولادی باید فرق شیت فابریک و شیت برش‌خورده را بدانید تا خریدی صحیح داشته باشید. هر واژه‌ای در این بازار، مفهومی در پشت سر خود دارد که دانستن آن می‌تواند به خریداران و صنایع کمک بسیاری کنند. پس اگر در صنعت فولاد تازه‌کار هستید و یا حتی سال‌هاست فعالیت دارید، در این مقاله با ما همراه باشید تا کلمات و اصطلاحات رایج فولادی را توضیح دهیم.

آهن خام

آهن خام یا pig iron، به عنوان یکی از اصطلاحات رایج فولادی، محصول حاصل از کوره بلند است که ۹۰ درصد آن را آهن و درصد باقی‌مانده آن را عناصر افزودنی کربن، منگنز، سیلیسیوم و فسفر تشکیل می‌دهد.

سنگ آهن

ماده اولیه ساخت فولاد که از معادن آهن استخراج می‌شود و قیمت آن، تاثیر زیادی در قیمت آهن و مقاطع فولادی دارد، سنگ آهن است. خلوص سنگ آهن در هنگام تامین، بسیار مهم است.

شمش

به عنوان یکی از اصطلاحات رایج فولادی، باید گفت که شمش فولادی چیست؟ شمش، محصول پیش ساخته فولادی است که انواع مختلفی دارد. و برای تولید دیگر محصولات فولادی چون لوله مانیسمان، میلگرد و تیرآهن مورد استفاده قرار می‌گیرد. شمش‌های فولادی، در طول دو متر و با سطح مقطع ذوزنقه شکل تولید می‌شوند. در صنعت، منظور از شمش، یکی از انواع آن یعنی بلوم، بیلت و اسلب است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را داشته و برای تولید مقاطع فولادی خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بیلت

یکی از انواع شمش، بیلت یا شمشال است که سطح مقطع مربعی یا دایره‌ای شکل، با طول زیاد و حداکثر عرض آن ۱۵ سانتی‌متر و سطح مقطع آن ۲۳۰ سانتی‌متر مربع است. بیلت‌های فولادی را برای ساخت میلگرد و انواع مفتول مورد استفاده قرار می‌دهند. از این جهت، قیمت بیلت را می‌توان موثر بر قیمت میلگرد دانست.

بلوم

بلوم یا شمشه، به بیلت‌هایی با عرض بیش از ۱۵ سانتی‌‌متر اطلاق می‌شود. که برای تولید مقاطع فولادی نظیر پروفیل و ناودانی و تیرآهن مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حقیقت، بلوم‌ها که به شمش‌های فابریک نیز معروفند، سطح مقطعی بالاتر از ۲۳۰ سانتی‌متر مربع دارند.

اسلب

اسلب یا تختال، با سطح مقطع مستطیلی، محصولی مستقیم از انواع ریخته گری یا غیر مستقیم از نورد گرم دیگر انواع شمش فولادی است. تختال، دارای ابعاد ۱.۲۵*۱۲ متر و ضخامت ۲۳۰ میلی‌متر است و برای تولید انواع ورق فولادی، لوله‌های درزدار و دیگر مقاطع فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و قیمت آن، بر قیمت این مقاطع چون قیمت ورق آهن ۲ میل، اثرگذار است.

محصولات نیمه تمام

یکی از اصطلاحات رایج صنعت فولاد، محصولات نیمه تمام و یا محصولات میانی است. منظور از این اصطلاح شمش، شمشه و تختال است. که از ریخته‌گری مستقیم و پیوسته فولاد تولید می‌شوند. این محصولات خود به عنوان ماده اولیه برای تولید سایر مقاطع کاربرد دارند.

آهن اسفنجی

محصول احیای مستقیم سنگ آهن که در طی عملیات احیای مستقیم یعنی بدون ذوب کردن، اکسیژن آن حذف می‌شود، آهن اسفنجی است که ویژگی اصلی آن، عیار بالا است. اما آهن اسفنجی چیست؟ بهترین جایگزین آهن قراضه در کوره قوس الکتریکی است که صرفه اقتصادی بالایی داشته و برای تولید شمش و محصولات مختلف فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گندله

ماده اولیه در تولید فولاد، گندله است که با عیاری در حدود ۶۷ درصد، ظاهری مشابه گلوله دارد. این گلوله‌های فشرده طی فرایند گندله سازی تولید و به عنوان ماده اولیه در کوره‌های بلند و احیای مستقیم کاربرد دارد.

قراضه آهن

یکی دیگر از اصطلاحات رایج فولادی، آهن قراضه است که منبع بازیافت فولاد گفته می‌شود و منظور از آن محصولات آهنی و فولادی بلااستفاده است که بخشی از نیاز صنعت را برای ساخت محصولات جدید فولادی و مقاطع مختلف، تامین می‌کند. از آهن قراضه در کوره‌های قوس الکتریکی استفاده می‌شود و می‌تواند شارژ اصلی کوره قوس باشد.

فولاد کربنی

انواع فولاد کربنی، از جمله فولادهایی به شمار می‌روند که با آهن و کربن به عنوان دو عنصر اصلی ساخته می‌شوند و عناصر آلیاژی دیگر، در درصدهای بسیار کم در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طورکلی، فولاد کربنی به سه نوع کم کربن، کربن متوسط و پرکربن تقسیم می‌شود و درصد کربن در هر کدام متفاوت است. افزایش محتوای کربن این فولادها، به سخت‌تر شدن فولاد منجر می‌شود. انواع فولاد کربنی در بسیاری از صنایع و ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. فولاد کربنی معمولی را در ساخت بسیاری مقاطع به کار می‌برند و ازاین‌رو، قیمت مقاطعی چون قیمت میلگرد ۱۴ را می‌توان متاثر از قیمت فولاد کربنی دانست.

فولاد زنگ نزن یا استیل

اگرچه در زبان انگلیسی، واژه استیل به تمام مقاطع فولادی اشاره دارد اما در بازار ما، منظور از استیل، انواع فولاد زنگ نزن در گریدهای مختلف است که مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی محیط‌های مرطوب، اسیدی و قلیایی دارد. قیمت ورق استیل ۳۰۴، ۳۱۶ و دیگر گریدها به دلیل وارداتی بودن این کالاها، تحت تاثیر دلار، تغییرات بسیاری دارد. بازار استیل و محصولات تولیدی از ورق چون قیمت لوله استیل را می‌توان وابسته به واردات استیل دانست.

فولاد اتومات یا فولاد خوش تراش

منظور از فولاد خوش تراش به عنوان یکی از اصطلاحات رایج فولادی، آلیاژی فلزی با قابلیت ماشین کاری بالا است. این نوع فولاد به دلیل انعطاف‌پذیری بالا در حین ماشین‌کاری نمی‌شکند. فولاد خوش تراش، از جمله فولادهای کم کربن است که برای ساخت قطعات خودرو و تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شود.

فولاد گالوانیزه

گالوانیزه کردن مقاطع فولادی به عنوان یکی از اصطلاحات رایج فولادی، فرایندی است که در آن یک لایه فلز روی، بر سطح فولاد قرار می‌گیرد و آن را مناسب کاربرد در محیط‌های مرطوب خورنده می‌کند. به عنوان مثال، لوله گالوانیزه که به دلیل مقاومت بالایی که در محیط‌های مرطوب دارد، در گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مقاطع تخت فولادی

یکی از اصطلاحات صنعت فولاد، مقاطع تخت است که در بازار آهن آلات، به وفور آن را خواهید شنید. اما منظور از آن چیست؟ مقاطع تخت، به مقاطعی با عرض بین ۱۰ تا ۴۰۰ میلی‌متر و ضخامت بین ۳ تا ۴۰ میلی‌متر گفته می‌شود که عمدتا به شکل تسمه آهنی و ورق تولید می‌شوند.

کویل ورق

ورق‌های فولادی با عرض ثابت و طول زیاد، پس از تولید، به صورت رول پیچیده می‌شوند. در بازار عموما رول ورق را معمولا کویل ورق می‌نامند. هر کویل فولادی، محصولی از فرایند نورد گرم یا سرد است. کویل‌های فولادی می‌توانند از آلیاژهای کربنی معمولی، استیل، فولاد گالوانیزه و رنگی باشند. حداقل عرض هر کویل فولادی ۶۰۰ میلی‌متر و ضخامت آن بین ۱.۵ تا ۲۵ میلی‌متر متغیر است. وزن کویل‌های ورق فولادی ممکن است به ۴۵ تن نیز برسد.

کویل گرم

ورق کویل گرم، تحت فرایند نورد گرم و در دمایی حدود ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد تولید می‌گردد. این ورق لایه اکسیدی سیاه رنگی روی سطح خود دارد. ضخامت کویل گرم بین ۲ تا ۷ میلی‌متر متغیر است و عرض آن می‌تواندد ۶۰۰ تا ۲۱۰۰ میلی‌متر باشد. از کویل گرم در ساخت لوله‌ها، مخازن فولادی و درب‌ها استفاده می‌شود.

کویل سرد

کویل سرد را از انجام فرایند نورد سرد روی کویل گرم تولید می‌کنند. در روند تولید کویل سرد، ابتدا کویل گرم را اسید شویی می‌کنند تا اکسیدهای سطحی آن از بین برود. سپس آن را وارد غلتک‌های نورد سرد می‌کنند که در نهایت منجر به کاهش ضخامت و تغییر مشخصات مکانیکی ورق می‌شود. سطح کویل سرد نسبت به کویل گرم براق‌تر و صاف‌تر است و دقت ابعادی بالاتری دارد.

شیت فابریک، از اصطلاحات رایج فولادی بازار آهن

منظور از هر شیت یا ورق فابریک به عنوان یکی از اصطلاحات رایج فولادی در بازار آهن، شیت‌های تولید شده در کارخانه است که توسط کارخانه در ابعاد مشخص و دقیق و با لبه‌های صاف و تمیز تولید شده و به بازار عرضه می‌شوند.

شیت برش خورده

شیت‌ها یا ورق‌های برش خورده، توسط کارگاه‌های مختلف و از کویل‌های فولادی، برش داده می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در ابعاد درخواستی مشتری برش زد. قیمت ورق برش خورده به عنوان یکی از کالاهای اساسی مورد استفاده در صنایع از سوی مشتریان بسیاری همه روزه استعلام می‌شود.

ورق اسید شویی

ورق اسید شویی، ورق سیاهی است که تحت اسید شویی قرار گرفته و اکسیدهای سطحی آن حذف شده‌است. یکی از کاربردهای ورق اسید شویی، صنعت خودرو سازی است. گفتنیست که اسید شویی ورق، مرحله‌ای قبل از نورد سرد آن است و برای تولید ورق روغنی، اسیدشویی آن الزامی است.

تسمه آهنی

تسمه آهنی، یکی دیگر از اصطلاحات صنعت فولاد است. یکی از محصولات فولادی تخت، تسمه فولادی است که عرض آن از ۶۰۰ میلی‌متر کمتر برای محصولات حاصل از نورد گرم و کمتر از ۵۰۰ میلی‌متر برای محصولات حاصل از نورد سرد است. البته، نوارهای عریض نیز متناسب با درخواست مشتری قابل برش است.

نوار بری

نواربری کویل فولادی از اصطلاحات صنعت فولاد، به برش عرضی کویل های فولادی و تولید تسمه‌هایی با عرض دلخواه گفته می‌شود.

مقاطع طویل

منظور از مقاطع طویل، مقاطعی با طول ۶ و ۱۲ متر است که انواع میلگرد ساده و آجدار، تیرآهن، نبشی و ناودانی را در برمی‌گیرند. انواع سیم، میله و ریل نیز در این دسته از مقاطع فولادی قرار می‌گیرند.

بندیل

یکی دیگر از دیگر از اصطلاحات رایج فولادی در بازار آهن، بندیل است. بندیل، نوعی بسته‌بندی برای مقاطعی چون میلگرد و لوله‌های بسیار نازک است که در آن، تعداد مشخصی از این مقاطع را در کنار هم قرار داده و با استفاده از تسمه فلزی یا نوارهای پلاستیکی، آن‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. در هر بندیل، مقاطعی با ویژگی‌های یکسان قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، در هر بندیل میلگرد، تعداد مشخصی میلگرد با قطر و ویژگی‌های مکانیکی و شیمیایی یکسان قرار می‌گیرد. هر بندیل، وزن و تعداد شاخه خاصی دارد. به عنوان مثال، بندیل‌های میلگرد معمولا ۲ تا ۵.۵ تن وزن دارند.

خاموت

خاموت، از اجزای مهم در ساختمان‌سازی و آرماتوربندی است که به عنوان آرماتور عرضی، از میلگردهای آجدار A2 تولید می‌گردد. خاموت‌ها انواع ساده و مهندسی دارند که از میلگرد با سایزهای ۸، ۱۰ و ۱۲ تولید می‌شوند. قیمت خاموت، وابستگی بسیاری به قیمت میلگرد ۸، ۱۰ و ۱۲ و نحوه تولید آن دارد.

پروفیل

در بازار آهن، پروفیل، به مقاطع توخالی ساختمانی و صنعتی گفته می‌شود که از انواع آن‌ها می‌توان به قوطی، پروفیل ستونی، پروفیل مبلی و پروفیل زد اشاره داشت. قیمت انواع این مقاطع از جمله قیمت پروفیل مبلی و صنعتی، در بسیاری از صنایع مصرف‌کننده بسیار مهم است.

نبشی

منظور از نبشی، مقاطع فولادی‌اند که از دو بال عمود بر هم تشکیل می‌شود. البته این دو بال می‌توانند مساوی و یا نامساوی باشند. نبشی در ساختمان سازی کاربرد بسیاری دارد و بسیاری از صنایع جزو مصرف‌کنندگان آن برشمرده می‌شوند. نبشی دارای دو نوع پرسی و فابریک است که نوع فابریک، از شمش فولادی تولید می‌گردد.

ناودانی

ناودانی، به عنوان یکی از مقاطع طویل فولادی، شکلی شبیه به حرف U و C انگلیسی دارد. هر ناودانی، یک سطح افقی یا جان و دو بال عمودی دارد که در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف تولید می‌گردد. ناودانی از نظر وزن، دارای انواع مختلف سبک و سنگین است.

لوله درزدار

از خمکاری و سپس جوشکاری ورق فولادی، انواع لوله درزدار تولید می‌شود. لوله درزدار فولادی می‌تواند به صورت لوله اسپیرال و یا لوله درز مستقیم باشد که براساس نوع خمکاری و روش جوشکاری آن‌ها با هم متفاوت است.

لوله مانیسمان

منظور از لوله مانیسمان، لوله بدون درزی است که از سوراخ کاری شمش توسط سمبه، تولید می‌گردد. لوله مانیسمان دارای مقاومت و فشار کاری بالاتری نسبت به لوله درزدار است. به این ترتیب، قیمت لوله مانیسمان نیز، از قیمت لوله درزدار بالاتر است.

ریخته گری

فرآیند ریخته گری، از اصطلاحات رایج فولادی و از فرایندهای تولید است که شامل مراحلی همچون ذوب شمش، مذاب‌ریزی در قالب، سرد شدن می‌شود و در نهایت به تولید قطعه منجر می‌گردد. عملیات ریخته گری، یکی از قدیمی‌ترین روش‌های شکل‌دهی و ساخت فلزات است که امروزه نیز کاربردهای بسیار و متعددی دارد.

فولاد آنیل

آنیل کردن، یکی از فرایندهای عملیات حرارتی فولاد است. که به منظور بهبود خواص مکانیکی و رفع تنش‌های باقی‌مانده در قطعات انجام می‌شود. بنابراین، باید بدانید که آنیل کردن به عنوان یکی از اصطلاحات رایج فولادی، در مرحله آخر تولید قطعه انجام می‌گیرد.

کربن دهی

کربن دهی فولاد، با هدف افزایش سختی سطحی آن انجام می‌شود و در آن، کربن به سطح فولاد افزوده می‌شود. البته سخت کاری آهن، روش‌های مختلفی دارد که کربن دهی یکی از آن‌ها است.

پاتیل ریخته گری

فلز مذاب حاصل از کوره را، در ظرفی با پوشش نسوز قرار داده و به وسیله آن، به قالب ریخته گری انتقال می‌دهند که به آن‌ها پاتیل مذاب گفته می‌شود.

نورد فولاد

عملیات نورد، عملیاتی که در آن محصولات میانی فولاد را از غلتک‌های نورد عبور داده تا مقاطعی چون انواع ورق گرم، میلگرد و تیرآهن تولید شود. نورد دارای دو نوع نورد گرم و نورد سرد است. نورد سرد برای تولید ورق فولادی، معمولا پس از نورد گرم انجام می‌شود.

جوش پذیری

از اصطلاحات رایج فولادی، جوش پذیری است. هرچه اتصال جوشی میان دو فلز راحت‌تر و باکیفیت‌تر باشد، به اصطلاح از قابلیت جوش پذیری بالایی برخوردار است. ترکیب شیمیایی، بر جوش پذیری فولاد تاثیر بسیاری دارد. به عنوان مثال، هر چه فولاد، درصد کربن بالاتری داشته باشد، جوش پذیری آن کمتر است. در تهیه برخی مقاطع و آلیاژهای فولادی، جوش پذیری و بکارگیری انواع جوشکاری فوق‌العاده حائز اهمیت است.

کوره بلند

کوره بلند، کوره‌ای عمودی است که در استخراج فلزات از جمله استخراج آهن از سنگ آهن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش، از روش‌های قدیمی و بسیار مهم در استخراج آهن محسوب می‌شود.

کوره قوس الکتریکی

از جمله اصطلاحات رایج فولادی در زمینه تولید آهن‌آلات، کوره قوس الکتریکی است. این نوع کوره، ابزاری پر مصرف در فرایند تولید فولاد، به خصوص برای احیای مستقیم آهن برشمرده می‌شود.

جدول اشتال

جدول وزن مقاطع فولادی، استانداردی آلمانی است. که در آن ابعاد و وزن استاندارد برای ساخت انواع مقاطع فولادی چون لوله، میلگرد، ورق، انواع پروفیل ساختمانی و صنعتی، نبشی، ناودانی و تیرآهن آورده شده است. مقاطعی که بر اساس این ابعاد و وزن تولید می گردد استاندارد بوده و در صورتی که سبک‌تر باشند، در دسته مقاطع سبک فولادی قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده مقاطع فولادی تلرانس ابعادی خواهند داشت.

اختلاف باسکول

در هنگام خرید مقاطع فولادی و آهن‌آلات، ممکن است با اختلاف باسکول که یکی از اصطلاحات رایج فولادی است برخورد کنید. در واقع، هنگام خرید و پس از بارگیری کامیون یا تریلی، ابتدا ماشین توسط باسکول وزن گردیده و وزن آن به خریدار اعلام می‌شود. پیش از تخلیه بار در مقصد، مجددا تریلی روی باسکول رفته و وزن می‌شود. به اختلاف وزنی بار در مقصد و مبدا، اختلاف باسکول اطلاق می‌شود. هر ماشین حمل و نقل بار فولادی می‌تواند اختلاف باسکول مجازی داشته باشد. که در صورت تجاوز از این رقم، بار می‌تواند به مرکز خرید عودت داده شود. مقدار اختلاف باسکول مجاز برای هر یک از وسایل نقلیه به شرح زیر است:

• نیسان: ۱۰ کیلوگرم
• کامیون: ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم
• تریلی: ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم

بازار رو به بالا

در بازار، هنگامی که قیمت‌ها رو به افزایش باشد، از این اصطلاح رایج فولادی استفاده می‌شود.

سخن نهایی

در بازار فولاد و آهن آلات، اصطلاحات رایج فولادی متعددی استفاده می‌شود که اطلاع از آن‌ها، به داشتن خریدی صحیح و درست کمک می‌کند. بنابراین، برای خرید انواع مقاطع فولادی همچون خرید نبشی و تیرآهن، بهتر است بدانید که در بازار و صنعت فولاد چه اصطلاحاتی مهمند.

گروه صنعتی فولاد کاران

گروه صنعتی فولاد کاران از سال ۱۳۷۰فعالیت خود را در زمینه‌ی تولید و تامین مقاطع مختلف فولادی و آهن, از قبیل میلگردهای فولادی و آلیاژی , میلگردهای ساختمانی, انواع مقاطع ترانسمیسیون , ورق‌های آلیاژی , ورق‌های روغنی و سیاه و گالوانیزه‌ی هفت الماس ,آغاز نموده است . تلاش مجموعه فولادکاران در این مدت در جهت رضایتمندی و تامین دقیق سفارشات معطوف بوده است.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
اینستاگرام : https://instagram.com/foladkaran.tehran?igshid=MWZjMTM2ODFkZg==
فیسبوک: https://www.facebook.com/jamal.fazli.948
لینکدین: https://www.linkedin.com/in/jamal-fazli-65890a1b6
پینترست: https://nl.pinterest.com/fuladk
آپارات: https://www.aparat.com/FuladKaran