پروفیل زد ، انواع و خواص

پروفیل زد از مقاطع پرکاربرد در صنعت ساختمان سازی می باشد که در نمونه های متعددی تولید و در بازار آهن به فروش می رسد. این محصول در بازار آهن به دو دسته باز و بسته تقسیم می گردد . این محصول جز دسته پروفیل های باز به شمار می آید. پروفیل Z به منظور پوشش سقف سالن های بزرگ یا کارگاه ها، ایستگاه های سوخت رسانی، ایستگاه های اتوبوس، سالن های وزرشی، ترن و مصارف صنعتی مشابه بکار می روند. قیمت این محصول و همچنین وزن آن می تواند پیمانکاران ساختمان را در برآوردهای مهندسی و اقتصادی یاری نماید.

اما پروفیل زد مانند نبشی، ناودانی، سپری، پروفیل فرانسوی و … دارای مقطع باز می باشد. این محصول دارای انواع مختلفی نظیر پروفیل Z18، پروفیل Z20 و پروفیل Z22 می باشد.

پروفیل های باز با یک حرف انگلیسی نام گذاری می شوند. به عنوان مثال نبشی را با حرف l (ال) انگلیسی نیز نشان می دهند، ناودانی را به U کانال، سپری را با حرف T و محصول مورد مطالعه حاضر را پروفیل Z  یا Z  کانال نیز می نامند. پروفیل C-کانال یا C-پرلین نیز از دیگر پروفیل های باز به حساب می آید که بنابر کاربرد در چند طرح و استاندارد تولید می گردد.

پروفیل زد چیست ؟

این محصول یا به اصطلاح لاتین آن Z-bar یکی از پروفیل های ساختمانی باز به حساب می آید. مقطع آن یک شکل هندسی بسته نمی باشد. شکل هندسی بسته مانند قوطی، لوله داربستی و … که به فرم های مربع، مستطیل و دایره می باشند.

اما پروفیل زد رایج خصوصا در بازار ایران تنها یک شکل و یک اندازه استاندارد دارد . تنوع آن در گوناگونی سایز این محصول مشخص می گردد . آنچه در قیمت این محصول تاثیر گذار است ضخامت ورق خام مورد استفاده در تولید آن می باشد.

این محصول بیشتر در ساختن سقف سوله ها، انبار، پارکینگ و ساختمان های صنعتی کاربرد دارد.  اما ساخت حصار، چهارچوب، ساپورت، تقویت و … نیز می تواند از جمله کاربردهای آن به حساب آید.

پروفیل ساختمانی زد همانند برخی از محصولات فولادی دیگر که در ساختمان سازی به کار می رود از طریق شکل دهی انواع ورق می تواند تولید گردد. در مواردی پروفیل زد را از ورق سیاه با ضخامت پایین تولید و سپس در کارگاه های گالوانیزه گرم، پوشش دهی می کنند. گاهی مستقیم از ورق های گالوانیزه و با استفاده از دستگاه قالب اقدام به تولید پروفیل زد می نمایند. در هر صورت نکات استانداردی این پروفیل همانند دیگر محصولات فولادی که در پروژه های ساختمانی استفاده می شوند بر طبق جدول اشتال می باشد.

تاریخچه ی پروفیل زد در ساختمان های فولادی

اولین بار پروفیل های زد در ساخت سوله ها و به طور کلی ساختمان های صنعتی مورد توجه قرار گرفت. طراحی سقف این گونه ساختمان ها باعث گردید که بخش های مجزا ساخته شود. پس از تکمیل به صورت پازلی بر روی سقف نصب و استوار گردند. اتصال این اجزاء نیاز به مصالحی داشت تا علاوه بر باربری بالا حالت واسطه بین دو عضو سقف را داشته و از هر دو سمت قابل اتصال باشد.

از این رو پروفیل های Z طراحی شد . نیاز مهندسان را برای تکمیل سقف سوله ها با ضریب ایمنی بالا و امکان تعمیر و نگهداری بیشتر، بر طرف نمود.آنگونه که در ضوابط طراحی و محاسبه ساختمان های فولادی “نشریه 325 ” به صراحت از نحوه ی طراحی و بارگذاری بر روی پروفیل زد سخن به میان آمده است . برای اتصال زد ها به قاب اصلی می توان از پیچ کردن بال ها به یکدیگر در صورت کم بودن تنش سیلان جان، استفاده نمود.

همچنین در نشریه 325 ضوابط طراحی و محاسبه ساختمان های فولادی ، در فصل یازدهم آن به لزوم ایجاد سوراخ های لوبیایی شکل در پروفیل Z به منظور امکان حرکت و تنظیم نمودن پروفیل اشاره شده است .پس می توان گفت به طور کلی تاریخچه ی پروفیل های ساختمانی، و به طور ویژه تاریخچه ی پروفیل Z بر می گردد به بناهای فولادی که اغلب کاربرد صنعتی دارند.

استاندارد پروفیل Z

پروفیل Z طبق استاندارد آهن از ورق گرم نورد مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره 3694 و یا ورق روغنی نورد طبق استاندارد ملی ایران به شماره 5722 تهیه و به طریق سرد شکل داده می شود.

کاربرد پروفیل زد

اگرچه مهم ترین کاربرد این محصول استفاده در ساخت سقف سوله ها، انبارها، پارکینگ و … می باشد، با اینحال چندین مورد کاربرد دیگر نیز وجود دارند که هرچند به صورت محدود از این پروفیل استفاده می گردد ولی به هر حال در زمره ی کارایی های این پروفیل به حساب می آیند.

از جمله کاربردهای دیگر این محصول می توان به استفاده از آن برای تقویت سازه های فلزی، ساخت فریم فلزی، استفاده در ریل ها، ساپورت آیتم های باربر فلزی، ساپوت لوله گذاری، پایه، ساخت جعبه فلزی و در نهایت تقویت تیرها اشاره نمود.

مشخصات پروفیل Z

پروفیل زد طرح ها و انواع گوناگونی ندارد . تفاوت هایی که در این پروفیل وجود دارد به ضخامت ورق و همچنین سایز پروفیل زد اشاره دارد. اما منظور از سایز پروفیل زد چیست؟

اگر بر اساس تعریف اجزاء پروفیل زد لبه های آن را بال و مابین آن را جان پروفیل زد در نظر بگیریم پشت تا پشت دو بال که برابر با اندازه جان خواهد شد را سایز پروفیل می نامند.

رایج ترین سایز ها در بازار، پروفیل زد ۲۲، پروفیل زد ۲۰ و پروفیل زد ۱۸ می باشد. البته بنا بر کاربرد سایزهای دیگر نیز قابل تولید هستند . بر اساس نیاز و سفارش مشتری و در نظر داشتن استاندارد مربوطه اقدام به ساخت آن می نمایند.

بال یا لبه پروفیل زد خود دارای دو بخش می باشد. بر اساس استاندارد معمولا این اندازه ها را ۲.۵ در ۵ سانتی متر تولید می نماید. این اعداد در همه ی سایزهای پروفیل زد ثابت می باشد. اما در صورت طراحی های ویژه ، بال ها می توانند از ابعاد دیگری نیز برخوردار گردند.

پروفیل

در بازار پروفیل های وارداتی به خصوص از چین وجود دارند که اندازه ی بال ها و لبه های پروفیل زد با استاندارد متفاوت است. به عنوان مثال در بازار آهن آلات پروفیل لبه ۳ در ۵، یا ۴ در ۵ ، ساخت کشور چین یافت می شود.  از دیگر مشخصات پروفیل زد به سوراخکاری یا به اصطلاح پانچ لوبیایی شکل بر روی آن می باشد.

در برخی موارد زاویه بین دو بخش بال پروفیل زد نیز بر اساس طراحی می تواند متفاوت باشد. اصولا زد های رایج در بازار در حالت نود درجه می باشند. در مواردی با توجه به طراحی و همچنین مورد استفاده ی پروفیل زد، زاویه بین دو بخش در لبه پروفیل زاویه ای منفرجه یا باز به خود می گیرد.